Jednak mutacja genetyczna, która wpłynęła na gen o nazwie OCA2, doprowadziła do wytworzenia się swego rodzaju genetycznego przełącznika, który „wyłączał” możliwość pojawiania się brązowych oczu.
Gen OCA2 odpowiedzialny jest za działanie tzw. białka P, zaangażowanego w wytwarzanie melaniny – pigmentu, który barwi nasze włosy, oczy i skórę.
Jednak ten przełącznik, który ulokowany jest na genie przylegającym do OCA2, nie wyłącza tego genu całkowicie, ale ogranicza jego działanie, redukując wytwarzanie melaniny w tęczówce. Rezultatem są niebieskie oczy, a nie brązowe. Jeżeli zaś gen zupełnie nie działa, skutkuje to bielactwem.
Zdaniem naukowców wszyscy posiadacze niebieskich oczu odziedziczyli ten sam mechanizm genetyczny, a zatem wszyscy pochodzą od jednego wspólnego przodka.
Z kolei posiadacze brązowych oczu wykazują się większą różnorodnością genetyczną w rejonie DNA odpowiadającym za wytwarzanie melaniny.